Anamur Çevre Platformu’nun Gönderisi
Türkiye artık “nemli ülke ormancılığı” yapamaz, yapmamalı.
Son 30-40 yılda Türkiye gerçekten küresel iklim değişikliğinden en fazla olumsuz etkilenen ülkelerden biri haline geldi. Sırrı Erinç’in geliştirdiği Yağış Etkinlik İndeksi bu değişimi çok net ortaya koyuyor.
Uzmanların incelemeleri gösteriyor ki; İç Anadolu Bölgesi artık büyük ölçüde kurak sınıfa girdi.
Akdeniz Bölgesi’nin makilik alanları hızla step, step alanları da çölleşmeye doğru gidiyor.
Karadeniz’in yüksek platoları bile yarı kurak sınırına dayandı.
Akdeniz bitki örtüsü tamamen yok olacak, yerine subtropikal çöl-step gelecek.
Sürdürülebilir Ulusal Ormancılık Politikası için zorunlu adımlar (iklim gerçekliğine göre) Tür değişikliği (acil ve zorunlu): İç Anadolu’da meşe, karaçam ve sedir yerine ardıç (Juniperus spp.), badem,
Pistacia türleri ,Pinus Brutia’nın kurak ekotipleri öncelikli.
800–1000 m üstünde Karaçam yerine Pinus brutia’nın yüksek rakım formları ve kuraklığa dayanıklı sarıçam ekotipleri.
1500 m üstü için sadece kuraklığa ultra dayanıklı türler (Juniperus communis,Juniperus phonica, foetidissima, J. excelsa, Cedrus libani’nin seçilmiş kurak ekotipleri).
Genel politika zorunlulukları 2025-2035 arası başlatılmazsa geri dönüşü olmaz. Buna göre;
1. 2030’a kadar “İklim Değişikliğine Uyumlu Ormancılık Master Planı” hazırlanmalı.
2. Mevcut Orman Genel Müdürlüğü teşkilat yapısı değiştirilmeli → “Kurak ve Yarı-Kurak Ormancılık Dairesi” kurulmalı.
3. Tohum ve fidan temini: yerli gen kaynaklarından kuraklığa dayanıklı türlerden elde edilen tohumlar ve aşı kalemlerinde tohum bahçeleri acilen kurulmalı.
4. Bütçe: Ağaçlandırma bütçesinin %70’i İç Anadolu ve Güneydoğu’ya kaydırılmalı (bugün tam tersi!)
5. Yasal değişiklik: YEİ <15 olan alanlarda “makta işletmeciliği” tekrar gözden geçirilmeli “seyrek step ormanı” modeli gündeme getirilmelidir.
6.Ağaçlandırma yoğunluğu 1600–2200 ağaç/ha yerine 400–600 ağaç/ha’ya düşürülmeli.
Su hasadı ve mikro-klimatik tasarım zorunlu. Her ağaçlandırma projesinde yağmur suyu toplama çanakları, teraslama, taş setler, anahtar çizgisi tekniği standart olmalı.
Toprak nemini tutmak için organik malç + taş malç kombinasyonu.
Bölgesel senaryolara göre politikalar: YEİ < 10 olacak alanlar → “Çölleşmeyle Mücadele ve Step Ormancılığı Bölgeleri” ilan edilmeli (Konya, Karaman, Niğde, Aksaray, Nevşehir, Şanlıurfa, Mardin)
YEİ 10–15 → “Geçiş Zonları” → yarı kurak ormancılık (seyrek kızılçam + ardıç + badem karışımı)
YEİ 15–25 → “Koruma + adaptasyon” (mevcut ormanlar korunacak ama gençleştirme kuraklık projeleri ile yürütülmeli)
2030–2040’a kadar acil hedef: 5 milyon hektar bozulmuş step alanının kuraklığa dayanıklı türlerle rehabilite edilmesi.
Mevcut 22 milyon ha orman alanının en az %30’unun (özellikle güney ve iç kesimler) tür kompozisyonunun 2050-2100’ye kadar tedrici olarak değiştirilmesi.
Sonuç olarak; Türkiye artık “nemli ülke ormancılığı” yapamaz. Ülke 1950-1990 arası “Almanya tipi nemli ülke ormancılığı” yaptı .21. yüzyıl Türkiye’si için tek çıkış yolu: İspanya, İsrail, Ürdün, Fas ve İran’ın yaptığı kurak-yarı kurak ormancılık modelini adapte etmek. Başka hiçbir model 2050 sonrası ayakta kalamaz.
Bunu ne kadar geciktirirsek, hem mevcut ormanları kaybederiz hem de yeni ağaçlandırmalar başarısız olur.
AYHAN KÜYÜK
ORMAN YÜKSEK MÜHENDİSİ Tarafından yazılan bu yazı sanaldan alıntı yapılmıştır
About The Author
