Bir Öğretmen ve Eğitimci Olarak Hz. Muhammed
Âlemlere rahmet olarak gönderilen Hz. Muhammed’i öğretmen ve iyi bir eğitimci yönüyle incelersek; inanılmaz derece de ilginç ve bugünün eğitimcilerine ışık olacak doneler karşımıza çıkar. Özellikle günümüzün pedagojik formasyon eğitiminin çok çok üzerinde olduğunu görürüz. Çünkü Hz. Muhammed’in öğretmeni Yüce Allah’tı. Kitabı ise kıyamete kadar baki olacak Kuran’dı.
İslam dini bilginin paylaşılmasını emreder. Bilgiyi paylaşmayıp gizlemeyi Allah’ın lanetini gerektirecek suç olarak sayar.
Hz. Muhammed “İlmi bir mesele sorulduğunda, bilgisini gizleyen insanların kıyamet gününde ateşten bir gemle ağızlarının gemleneceğini” belirtmesi önemlidir. Hz. peygamber eline geçen bütün fırsat ve imkânları arkadaşlarının eğitimi ve öğretimi uğruna kullanmıştır. Kuran’ı arkadaşlarının iyi öğrenmeleri, anlamını anlamaları için ağır ağır okumuştur. Sözleri ve hareketleriyle adeta Kuran’ın tefsirini, yorumunu yapmıştır. Yani Allah’tan aldığı eğitimi yaşamına uygulamıştır. Günümüz eğitiminin aksayan en önemli yönü de bu olsa gerek. Günümüzde eğitilmiş bir kısım öğretmenler bile eğitimini yaşama geçiremiyor. Öğrencisine örnek olamıyor. Buna bir örnek verirsek okullarda öğrencilerin sigara içmesi yasak ve disiplin suçudur. Aynı zamanda bilimsel olarak ta Zararlı bir maddedir. Böyle olmasaydı hiçbir sigara üreticisi sigaranın üzerine “Sigara sağlığa Zararlıdır” yazısını yazmazdı. Pekiyi yapılan anketlerde öğretmenlerin %50’sinden fazlası sigara kullanıyor. “Bu ne lahana turşusu bu ne perhiz” demezler mi adama? Sen uygulamayı daha senden güçsüz olandan iste. Hz. Peygamberin 63 yıllık yaşamında böyle tezat bulmazsınız. Çünkü o örnek bir öğretmendi. Öğretilenleri hayatına uygulayan iyi bir öğretmendi.
Hz. Muhammed kendisine gönderilen vahiyleri insanlara açıklayıp, öğretmekle mükellefti. Bu onun peygamberlik göreviydi. İnsanlığa davete ilk başladığında elbette ki bugünkü gibi eğitim kurumları oluşturamamıştı. kendisine tabi olanlarla başta evlerde eğitime başlamıştır. Mekke’de eğitim konusunda zorlanınca Medine’ye hicret etmek durumunda kalmıştır. Günümüzde kaç kişi yerini yurdunu bırakıp ta eğitim için bir başka bir yere gider? İnanç ve ideal varsa elbette ekvatordan kutuplara da gider. En güzel örneği Resulullah’ın hayatı.
Medine’de İslam toplumunu ve medeniyetinin temellerini sağlam eğitim ve öğretimle Allah’ın resulü örnek kişiliğiyle atmıştır. Siz hangi komutanın esir değişiminde esirin serbest kalabilmesi için okuma yazma bilmeyenlere okuma yazma öğreterek hürriyetine kavuştuğunu duydunuz? Bunu Resulü Ekrem yapmıştır. Malumunuz Bedir Savaş’ında esir düşen Mekkeli müşrikler okuma yazma bilmeyen Medineli Müslümanlara okuma-yazma öğretmesi karşılığında özgürlüğüne kavuşuyorlardı. Bunu Allah’ın resulü yapmıştır.
Müslümanların sırf Kuran öğretimi için; Medine’de “Darul Kurra” (Kuranın öğretildiği ezberlendiği evler bugünkü manada okullar) adlı okul açılmıştır.
Hz. Muhammed çocukların da eğitimini asla ihmal etmemiştir. Bilindiği gibi Hz. Ali küçük yaşta Hz. Peygamberin eğitiminden geçmiştir. Hz. Ali çocuk denecek yaşta iken Kuran’ı ve birçok ilmi bilen birisiydi. Hatta Hz. Ali “Allah’ın kitabından istediğinizi sorunuz” diyerek ilmi derecesini göstermiştir. Bu gün bunu kaç kişi diyebilir? Hem de çocuk yaşta, Hiç kimse yatarak bu mertebelere gelmemiştir. Malumunuz Hz. Ali ‘Bana bir harf öğretenin kırk yıl kölesi olurum.’ ifadesi öğretmene-eğitime verilen değeri en güzel ifade etmektedir.
Peygamberimizin bir özelliği de eğitici yani muallim olmasıydı. O inanan ya da inanmayan herkesin güvenini kazanmıştı. Her bir bireyin bilgi seviyesini dikkate alarak onun anlayabileceği şekil ve yöntemle açıklama yapardı. Zaman zaman da sorular sorarak onları kontrol ederdi.
Hz. Muhammed kadınların din öğretimine ayrı bir önem vermiştir. Evlenmek isteyip de parası olmayan erkeklere paranın (Mehir) karşılığı olarak erkeklerin bildiği Kuran’ın surelerini hanımlara öğretmeyi para-mal (Mehir) kabul etmiştir. Töreci ve materyalistlere duyurulur. Allah aşkına hangi eğitim sisteminde bu var?
Hz. Peygamber bir eğitimci olarak Allah’ın bildirdiklerini uygulamış, pratik hayata geçirmiştir. O bilgiyi süs olsun diye Yüce yaratıcıdan almamıştır. İnsanların seviyelerine göre bilgiyi yaşayarak insanlara tebliğ etmiştir. Bir çöldeki bedeviye de anlayacağı şekilde hitap etmiştir. İran kisrasına da anlayacağı şekilde mektupla davet metodunu kullanmıştır. Kuru nutuk çekmemiştir. Boş hayalle uğraşmamıştır. Pratik hayatın gerekleriyle toplumsal düşünceyi eyleme geçirmiştir. Yani düşüncelerini pratik hayata geçirerek insanlara örnek teşkil etmiştir.
Aslında bu konu bir doktora tezi konusu olacak boyuttadır. Bense bu günün bir eğitimcisi olarak ana hatlarıyla konuyu Resulullah’ın eğitim ve öğretim metoduna vurgu yapmağa çalıştım. Bu kısa çalışmamda da şunu gördüm eğitim öğretimle uğraşan kişilerin önce kendi kişiliklerini çok iyi eğitmesi gerektiği ve mevcut bilginin de pratik hayata aktarılması gerekir. Somutlaştırırsak Hz. Muhammed örneğinde olduğu gibi Kuran Allah’ın insanlığa bahşettiği bilgi, Kuran’ın yaşayan örneği yani yürüyen Kuran ise Hz. Muhammed olmuştur. Onun pratiğe aktarımı Hz. Muhammed olmuştur. Öğretimden eğitime örnek teşkil ederek.
Ey Rabbim! İkra (oku) diyen emrin çerçevesinde Âlemlere rahmet olarak gönderdiğin Habibin (Sevgilin) hürmetine bizi de gerçek eğitimci kıl. Tıpkı Hz. Muhammed gibi, Yaşamınızda yapmadıklarımızı başkalarına dikta ettirmeyi bize nasip etme. Önce can sonra canan, önce kendi nefsimize uygulayalım sonra başka insanlara.
Ey Rabbim! Önce bizi Kuran’ın ve Hz. Muhammed’in sünnetiyle eğit ki, bizde başkalarını eğitelim ve materyalist felsefenin hile ve tuzaklarından korunalım.
Ey Rabbim! Bize yapmadıklarımızı söyletme. Bizi senin eğitiminden geçmişlerin yolundan ayırma. Tıpkı Hz. Muhammed gibi. Azmimizi ve direncimizi artır. Bize yolunda gece gündüz aşk ve şevk ver, tıpkı Hz. Muhammed gibi, Kuran’ın öğretileriyle, Hz. Muhammed’inde eğitim felsefesiyle yaşayarak eğitme, bize de ömür boyu nasip et.
About The Author
