Tarık Torun’un Çin Gezisi
ASYA’NIN DEVASA EJDERİ ÇİN HAKKINDAKİ İZLENİMLER
- a) Coğrafi Bakımdan;
* Coğrafi anlamda geniş alana sahip olan Çin nüfus olarak dünyanın en kalabalık ülkesidir. Özellikle okyanus kıyı boyunca adeta şehirler kümesi halindedir.
* Büyük ve derin akarsular etrafında nüfus yoğunlaşıp akarsuların oluşturduğu düz ve geniş ovalardan bereket fışkırmaktadır. Her türlü tropikal sebze ve meyvenin yetiştirildiği bu ovalar gözünüzün alabildiğince uzanmaktadır.
* Okyanus ve iç denizler iklimi ve bitki örtüsünü etkilemekle kalmamış su yollarının ticaret üzerindeki etkisini inanılmaz derece önemli hale getirmiştir. Bu limanlardan dünyanın diğer bölgelerine giden devasa gemileri görürsünüz, ünlü birçok markanın lojistik merkezini de görürsünüz.
* Bu devasa ülkede çeşitli iklimler ve bitki örtüsü görülmekle birlikte dünyanın tepesi olan Himalayalar’ın uzantısı Everest‘in burada olduğunu da unutmamak lazımdır.
* Okyanus kıyılarından Asya’nın iç kısımlarına doğru Kuzey-Güney yönlü yüzey şekillerinin değiştiğini görürsünüz.
- b) Kültürel Bakımdan;
* Binlerce yılın birikimleri çeşitli ögelerle birlikte farklı kültürel katmanları oluşturduğunu ifade etsek yeridir. Günlük alışkanlıklar kültürel ögelerinde etkilemiş durumdadır.
*Giyim kuşamda bir Avrupalıdan farkı olmamakla birlikte geleneksel giysilerde giyenlere rastlamakta mümkün,
* En lüks araçların kullanıldığı caddelerde geceleyin bile ışıksız hurda bir bisikletin veya motosikletin üzerinde 2-3 kişiyi görmek mümkündür.
* Geniş parkların içinde affedersiniz küçük abdesti gelmiş bir çocuğun bunu yapması gayet doğaldır.
*Eğer Budist değilse her türlü canlıyı bir Çinlinin yemesi mümkündür. Bu da inanılmaz derecede bir kokunun etrafa yayılmasına neden olmaktadır. Ne yaparsanız yapın bu kokuyu ortadan kaldırmanız mümkün değildir.
* Ne yazık ki Avrupa’da olduğu gibi Çin’de de tuvalette su bulmak zordur. Bunun yerine kağıtla temizlenme yoluna gidilmekte olup bu da yeterli temizliği sağlamakta zorluk oluşturmaktadır.
* Alış-verişte diğer Orta Doğu ülkelerinde de olduğu gibi bir standart bulunmaktadır. Pazarlık usulü yaygın olup bir kuruşluk mal için en az üç kuruştan fiyat biçilir. İngilizce olarak çat pat sıkı pazarlık etmeniz gerekir.
* Belki size tuhaf gelmekle birlikte bir Çinlinin penceresinden çamaşırlarını kurutmak için asıldığını görürsünüz, bunu kocaman bir apartmanın onlarca penceresinden binlerce çamaşır olarak düşünün adeta rengarenk bir panayır yeri gibi,
- c) Ekonomik Bakımdan;
* Çin belki de son yıllarda ekonomik bakımdan Asya’nın devasa bir ejderi konumundadır. Bize eskiden öğretilen çoğu ekonomik bilginin burada ne kadar eskidiğini görürsünüz, Asya’nın uyuyan devinin ekonomik anlamda uyanmış olduğunu gözlerinizle her fabrikada görürsünüz.
* Bugün onlarca marka Çin arabaları adeta dünyayı istila etmiş durumdaysa; bunun alt yapısında Çinlilerin hiçbir kural tanımadan her türlü markayı taklit ede ede geliştirmelerinin yapı büyüktür. Yakın gelecekte ülkemizde de iki Çinli otomobil markası fabrika açacaktır.
* Her şeyin taklidi var olmakla birlikte çokta kaliteli mallarda bulmak mümkündür.
*On binlerce insanın vardiyalı çalıştığı binlerce fabrika gece gündüz durmadan tüm dünyaya üretim yapmaktadır.
*Aradığınınız her şeyin mutlaka orijinaline yakın kopyası olmakla birlikte dünya markalarının da fabrikaları var. Bunda hem ucuz işçilik hem de şöyle düşününün dünyada yaşayan beş kişiden biri bu ülkede olduğuna göre hazır pazar kim üretmez bu kadar pazara binlerce çeşit ürünü.
* Yeraltı yerüstü hava, su ulaşımında devasa köprüler, tüneller, metrolar, viyadükler vs inanılmaz derecede trafik yoğunluğu yaşamadan istediğiniz yere ulaşmanızı sağlamaktadır. Bu arada şunu da ifade edeyim kimse trafikte kurna çalmaz.
- d) Sanat-Edebiyat Bakımından;
* İnsanlar üretime ve doğal ihtiyaçlarını kazanmaya programlandıkları için belki de en az edebiyat üzerinde durulmaktadır. Konfüçyüs gibi bir dehayı yetiştirmiş bir toplumda bugün dünya çapında düşünce boyutunda bir dahi bulmak imkânsız gibidir.
* Rengarenk Çin caddeleri ve sokakları günümüzde de o renkliliğini sürdürmektedir. Bunu birçok yerde görmeniz mümkündür.
* Mimaride ne yazık ki eski Çin tapınaklarında gördüğümüz o ihtişamı yeni yapılan binalarda görmeniz mümkün değildir. Belki bunda maliyetin yüksek oluşu çok katlı gökdelenlerin kibrit kutusu şekillerinin etkisi bulunmaktadır. Hong Kong’a gittiğinizde bir Batı ülkesinin çok katlı gökdelenlerinin tıpkısını da görürsünüz.
- e) Gündelik Alışkanlıklar:
*Sabah kahvaltısını bizdeki öğlen yemeği gibi düzenli ve kuvvetli yerler,
* Akşam bir parkta veya meydanda bir Çin müziği eşliğinde tıpkı aerobik hareketleri yapan onlarca çocuk, genç, yaşlı insanlara rastlarsınız, bu onların sporla beraber yaşam biçimi haline gelmiş durumdadır.
* Bir Çinli için yeşil çay sebze ve meyve ağırlıklı beslenme olmazsa olmazlardandır. Belki de bu yüzden şişman bir Çinliye rastlamanız çok zordur.
* Bu ülkede berberlerin kadınlar olduğunu söylesem şaşırmazsınız sanırım.
* Sabahleyin işe başlamadan önce hatta iş aralarında mola verilince aerobik hareketleri yapmaları ise görülmeye değer.
*Belki de milyonlarca insanın nüfus kaydı yoktur. Kaçak olarak fabrikalar da yaşayıp, çalışmaktadır.
* Çalışmaya adeta programlanmış bu insanlar kurallara da sıkı sıkıya uyarlar.
*Kurallara uyumu gündelik alışkanlık haline getirmiş durumdadırlar.
Özetle bu devasa ülkeyi gezip görünce eminim ki pek çok fikriniz değişmekle kalmaz Uzak Doğu’nun egzotik, otantik ve modern yaşamını bir arada görmeniz de mümkündür.
Tarık TORUN
About The Author
